Libellen

De Landschapszone Veessen-Wapenveld heeft, zeker in combinatie met de Grote Wetering, een grote potentie uit te groeien tot een natuurgebied met betekenis voor libellen. Zonder dat er specifiek onderzoek is gedaan, zijn hier ook waarnemingen van libellen verzameld. Er zijn verschillende waarnemers die hun waarnemingen van libellen op waarneming.nl hebben ingevoerd. Een resumé van deze waarnemingen is hier weergegeven.

Uit al deze waarnemingen blijkt dat de betekenis voor libellen nu al aanzienlijk is, hoewel het merendeels om algemene soorten gaat. De volgende 25 soorten libellen zijn de afgelopen jaren (tot en met 2023) waargenomen in de Landschapszone Veessen-Wapenveld (bron: waarneming.nl):

Soort	Status NL	Mobiliteit	Rode Lijst
Weidebeekjuffer	algemeen	mobiel	–
Gewone pantserjuffer	vrij algemeen	mobiel	–
Houtpantserjuffer	algemeen	mobiel	–
Azuurwaterjuffer	algemeen	beperkt	–
Variabele waterjuffer	algemeen	beperkt	–
Watersnuffel	algemeen	hoog	–
Kanaaljuffer	zeldzaam/vrij algemeen	mobiel	–
Grote roodoogjuffer	algemeen	matig	–
Lantaarntje	algemeen	weinig mobiel	–
Vuurjuffer	algemeen	vrij goede vlieger	–
Blauwe breedscheenjuffer	vrij algemeen	mobiel	–
Bruine glazenmaker	algemeen	mobiel	–
Vroege glazenmaker	algemeen	mobiel	–
Paardenbijter	algemeen	zwerflustig	–
Grote keizerlibel	algemeen	zeer mobiel	–
Glassnijder	algemeen	mobiel	–
Vuurlibel	vrij algemeen	mobiel	–
Smaragdlibel	vrij algemeen	mobiel, geen zwerver	–
Bruine korenbout	vrij algemeen	geen zwerver	–
Viervlek	algemeen	mobiel, zwerflustig	–
Gewone oeverlibel	algemeen	mobiel	–
Bandheidelibel	zeldzaam	mobiel	–
Bloedrode heidelibel	algemeen	zeer mobiel	–
Bruinrode heidelibel	algemeen	zeer mobiel, zwerflustig	–
Steenrode heidelibel	algemeen	mobiel	–

Betekenis
De betekenis van de Landschapszone voor libellen is nu al groot. In totaal zijn 25 soorten libellen waargenomen. Bijna alle soorten libellen die zijn waargenomen zijn (zeer) algemene, weinig specifieke en overwegend mobiele soorten die in staat zijn nieuwe leefgebieden te bevolken. Een tweetal soorten is wel ‘zeldzaam’: Kanaaljuffer en Bandheidelibel. Géén van deze libellen staat op de Rode Lijst Libellen (2019).

Toelichting per soort
Hieronder volgt een toelichting op enkele soorten (beschrijvingen zijn grotendeels letterlijke citaten afkomstig van De Vlinderstichting):

Kanaaljuffer
De Kanaaljuffer is in het Oosten van het land vrij algemeen en daarbuiten, zoals in de Landschapszone, nog zelfzaam. Het is een zuidelijke soort die zich langzaam uitbreidt. De Kanaaljuffer heeft qua habitat een voorkeur voor zuurstofrijke, traag stromende delen van beken en rivieren, kanalen en zandplassen. De Grote wetering is inderdaad een rijk met planten begroeid water dat breed is en traag stroomt. De Kanaaljuffer bezet graag een territorium midden op het water bij drijvende waterplanten.

Vroege glazenmaker
De Vroege glazenmaker is een libellensoort van schone stilstaande wateren met een goed ontwikkelde verlandingsvegetatie en oevervegetatie. Vooral in laagveenmoerassen en plassen met vergelijkbare vegetatie, maar steeds vaker ook bij matig voedselrijke vennen. Soms ook bij vegetatierijke kanalen of traag stromende beken. De Vroege glazenmaker is 2x gezien langs de Grote Wetering, eenmaal bij de Assendorperstraat, eenmaal bij de Tolbrug en eenmaal ter hoogte van Landgoed De Nijensteen.

Bruine korenbout
De Bruine korenbout is een libellensoort van laagveenmoerassen, plassen, kanalen en brede sloten, met een goed ontwikkelde oevervegetatie, meestal met riet. De Bruine korenbout is eenmaal in 20-tal gezien bij een ‘poel’ op de rand van Landgoed De Nijensteen.

Bandheidelibel
De Bandheidelibel is een libellensoort van zwakstromende en stilstaande wateren die volledig in de zon liggen en meestal een goed ontwikkelde, maar open vegetatie hebben. Dit kunnen beekjes zijn, of sloten, kwelmoerassen, plasjes, enz. Er is vrijwel altijd kwelwater aanwezig. De voortplantingsplekken hebben vaak een pionierkarakter: de vegetatie bevindt zich in een vroeg successiestadium en periodes met droogval komen voor. De Bandheidelibel is 1x gezien in 2018 bij de Kerkdijk.

Verwachtingen
Naar verwachting kan de betekenis voor de libellen verder toenemen bij een beheer dat gericht is op het vergroten van de biodiversiteit. De nieuwst waargenomen soort is de Weidebeekjuffer, die ook wel in de omgeving wordt waargenomen, zoals bij de Grift en het Apeldoorns kanaal. Deze juffer kan wellicht ook bij de (zwak) stromende Grote wetering zijn leefgebied iets uitbreiden.

In de Landschapszone lijkt nog geen gericht onderzoek te zijn gedaan aan Libellen, bovenstaande is gebaseerd op losse waarnemingen. Een diepgaand onderzoek zou meer inzicht kunnen geven in de betekenis van de Landschapszone voor libellen.